8 thiếu niên đầu tiên của Bác Hồ - HaMeoK6

Đăng lại bài viết của Hà Mèo
(đã đăng tại „Blog Út Trỗi”: Thứ tư, ngày 19 tháng ba năm 2008)

 

Đầu mùa hè năm 1926, Nguyễn Ái Quốc, lúc này mang bí danh là Lý Thụy cử Hồ Tùng Mậu, trở lại Thái Lan chọn một số thiếu niên con em các gia đình yêu nước đưa sang Quảng Châu đào tạo nhằm chuẩn bị cho việc xây dựng thanh niên cộng sản đoàn.

Đồng chí Hồ Tùng Mậu (thứ 4 hàng 2 từ phải sang) người thực hiện chỉ thị của lãnh tụ Nguyễn ái Quốc trở lại Thái Lan (năm 1926) chọn một số thiếu niên sang Quảng Châu đào tạo.  Ảnh do bảo tàng các thế hệ trẻ cung cấpĐồng chí Hồ Tùng Mậu (thứ 4 hàng 2 từ phải sang) người thực hiện chỉ thị của lãnh tụ Nguyễn ái Quốc
trở lại Thái Lan (năm 1926) chọn một số thiếu niên sang Quảng Châu đào tạo.
Ảnh do bảo tàng các thế hệ trẻ cung cấp

8 thiếu niên đã được lựa chọn là :

Vương Thúc Thoại mang bí danh Lý Thúc Chất
Hoàng Tự mang bí danh Lý Anh Tự (có lúc đọc lệch là Tợ)
Nguyễn Sinh Thản mang bí danh Lý Nam Thanh
Đinh Chương Long mang bí danh Lý Văn Minh
Ngô Trí Thông mang bí danh Lý Trí Thông
Nguyễn Thị Tích mang bí danh Lý Phương Thuận (nữ)
Ngô Hậu Đức mang bí danh Lý Phương Đức (nữ)
Lê Hữu Trọng mang bí danh Lý Tự Trọng.


Để đảm bảo tính hợp pháp và nguyên tắc bí mật, cả nhóm có bí danh và đều mang họ Lý do Bác Hồ đặt theo cách phát âm tiếng Hoa từ “Lê Nin”.

LÝ THÚC CHẤT
Lý Thúc Chất tên thật là Vương Thúc Thoại, sinh năm 1911 tại Kim Liên. Thân sinh của anh là Vương Thúc Đàm bị thực dân Pháp bắt kết án tù chung thân, tịch thu toàn bộ tài sản vì tội làm cách mạng và để con làm cách mạng.

LÝ ANH TỰ
Lý Anh Tự tên thật là Hoàng Tự (có lúc đọc chệch là Tợ), sinh năm 1912 tại Kim Liên, Nghệ An. Lý Anh Tự mồ côi cha mẹ từ nhỏ.
Năm 12 tuổi, Tợ đã lên đường hoạt động cách mạng.


LÝ NAM THANH

Lý Nam Thanh tên thật là Nguyễn Sinh Thản, sinh năm 1908 tại Kim Liên, Nghệ An. Sau khi Nguyễn Sinh Thản ra đi, đến năm 1942, cả cha, anh và em gái đều tham gia hoạt động cách mạng và lần lượt hy sinh trong các cao trào chống Pháp ở Việt Nam.


Năm 1926, cả 3 ông Lý Nam Thanh, Lý Thúc Chất và Lý Anh Tự (Tơ) được tổ chức đưa qua Quảng Châu tham dự lớp học do Bác Hồ huấn luyện.
Năm 1927, sau khi tham gia khởi nghĩa quảng Châu và thất bại, các ông đã tham gia lực lượng Giải phóng quân Trung Quốc.
Năm 1938, Lý Nam Thanh, Lý Thúc Chất và Lý Anh Tự (Tơ) được Bác gửi các đồng chí trong Quốc tế Cộng sản để đào tạo trở thành “chiến sĩ Lê nin nít trẻ tuổi”.
Khi Đại chiến TG lần thứ 2 nổ ra, các ông đã tham gia vào Lữ đoàn Quốc tế và là 3 trong 6 chiến sĩ Việt Nam (có tài liệu nói là 8) tham gia Hồng quân Liên Xô.

Cả ba ông đã hy sinh anh dũng tại mặt trận phía Nam Mátxcơva và năm 1986 đều được Nhà nước Liên Xô truy tặng thưởng Huân chương Vệ quốc hạng nhất vì lòng dũng cảm và gan dạ trong các trận chiến đấu bảo vệ thành phố Matxcơva chống phát xít Đức xâm lược, Huy chương 40 năm chiến thắng phát xít và huy hiệu cựu chiến binh Xô viết.


LÝ VĂN MINH
Lý Văn Minh (hay Hồng Sơn) là bí danh của Đinh Chương Long

LÝ TRÍ THÔNG
Lý Trí Thông tên thật là Ngô Trí Thông

Lý Văn Minh và Lý Trí Thông đều nằm trong nhóm thiếu niên học sinh từ Đông Bắc Thái Lan đến Quảng Châu. Cũng như các bạn khác trong nhóm, Lý Văn Minh và Lý Trí Thông đều tham gia vào các đội tuyên truyền, liên lạc, tiếp vận… phục vụ quân khởi nghĩa Quảng Châu .

1926, 2 ông được Bác Hồ giới thiệu sang học tại trường Quân sự Hoàng Phố.

Năm 1928, sau thất bại khởi nghĩa Quãng Châu, 2 ông đã tham gia lực lượng Giải phóng quân Trung Quốc.

LÝ PHƯƠNG THUẬN (nữ)
Lý Phương Thuận (còn có bí danh là Hoàng Lệ Minh, Lý Tiểu Muội, Ngô Ứng Thuận, Lý Sâm, Lý Tâm, Lê Thị Tâm, Lý Tam, cô Ba) tên thật là Nguyễn Thị Tích, sinh năm 1916 tại Nghệ An. Bà mất mẹ lúc mới ba tháng tuổi. Thân sinh bà là ông Nguyễn Trọng Quyến một trong những người tham gia Cách mạng từ những năm 1929-1930.

 
Bà Hoàng Lệ Minh (tức Lý Phương Thuận) năm 1936 tại Quảng Châu (Trung Quốc).



1924 : Bà được ông Quyến đưa sang Lào để học chữ.

Lúc tròn 10 tuổi, bà lại được Đoàn thể đưa sang Xiêm học tại trường "Hoa Anh Học Hiệu" ngay tại Băng Cốc. Đây là lớp học do già Thầu Chín từ Chiềng Mai xuống lập ra. Học được một năm thì già Thầu Chín đón tất cả sang Quảng Châu (Trung Quốc) gửi vào học tại trường "Trung Sơn tiểu học".

Tốt nghiệp trường "Trung sơn tiểu học" (tương đương với lớp 4 thời Pháp), Lý Phương Thuận được phân công công tác tại cơ quan bí mật của Chi bộ Hải ngoại của Đảng, do ông Phùng Chí Kiên phụ trách. Nhiệm vụ cụ thể của Lý Phương Thuận được giao là mang chuyển tài liệu bí mật, giao liên dẫn đường kiêm phiên dịch đưa đón các đồng chí của Đảng từ trong nước mới ra hoặc học xong, trở về nước tiếp tục hoạt động.

Tháng 4/1931, Lý Phương Thuận nhận được chỉ thị về giúp việc trong cơ quan bí mật của Việt Nam thanh niên cách mạng ở Hồng Kông, được giao nhiệm vụ dịch tài liệu và giao liên bí mật.

7/1931, khi Bác Hồ lúc này lấy tên là Tống Văn Sơ bị mật thám Anh bắt tại Hồng Kông. Lý Phương Thuận cũng bị bắt. Nhưng vì không có đủ chứng cứ buộc tội nên đã được tha.

Sau đó Lý Phương Thuận vào làm công nhân ở nhà máy Điện Kỳ (sản xuất pin đèn). Làm việc ở nhà máy Điện Kỳ một năm, Lý Phương Thuận được kết nạp vào Đảng Cộng sản Trung Quốc lúc đó vừa tròn 18 tuổi.

Năm 1933, Lý Phương Thuận theo lời giới thiệu của Bác đã tìm cách sang Nhật tạm thời cư trú nhờ sự giúp đỡ của Cường Để.

Cường Để bị Nhật trục xuất, bà lại phải trở lại Quảng Châu, tiếp tục vào làm việc tại nhà máy Điện Kỳ rồi về Thượng Hải làm công nhân ở một nhà máy đóng giày. Tại đây, Lý Phương Thuận gặp ông Đỗ Đăng Trình và biết tình hình Thượng Hải sắp có biến, nên lại chạy về Quế Châu và mất liên lạc hoàn toàn với đoàn thể, bà làm nghề bán báo để tự nuôi sống.

Cuối tháng 8/1945, đang ở Quế Châu, Lý Phương Thuận được tin trong nước đã tổng khởi nghĩa và tìm đường trở về. Về đến HN, bà làm trinh sát đặc biệt chống Tưởng trong vai tiếp viên bàn tại khách sạn Thăng Long.

Người trực tiếp phụ trách bà là ông Trần Lung (sau này là Trưởng ty công an Hòa Bình, Trưởng ty Công an Hà Nam, Cục trưởng Cục Hình sự Bộ Công an) và đã trở thành người bạn đời của bà.

Bà chính là nữ chiến sĩ CA đầu tiên của chế độ ta với tên Hoàng Lệ Minh.

LÝ PHƯƠNG ĐỨC (nữ)
Lý Phương Đức là bí danh của Ngô Hậu Đức.

Bà lại được Đoàn thể đưa sang Xiêm học tại trường "Hoa Anh Học Hiệu" (do bác Hồ lập ra) ngay tại Băng Cốc.

 
Ban Bí thư TW Đoàn gặp mặt thân mật 2 nữ đoàn viên trong số 8 đoàn viên thuộc lớp đầu tiên nhân kỷ niệm 45 năm thành lập Đoàn:
Lý Phương Thuận (thứ 2 hàng 2 từ phải sang), Lý Phương Đức (thứ 2 hàng 3 từ phải sang)
.


Năm 1926, bà được ông Hồ Tùng Mậu đón sang Quảng Châu gửi vào học tại trường "Trung Sơn tiểu học". Thời gian này bà chơi thân với Diệp Tài Anh, em gái Nguyên soái Diệp Kiếm Anh

Tháng 5/1926, Lý Phương Đức cùng một số bạn khác được kết nạp vào Đoàn Thanh niên Cộng sản TQ. Vừa học tập, Lý Phương Đức vừa được Bác giao nhiệm vụ làm giao thông giữa Bác và Hội Thanh niên Cách mạng đến cơ quan của Đảng bộ tỉnh Quảng Đông, văn phòng của cố vấn Bôrôđin, đại diện Chính phủ Liên Xô bên cạnh Chính phủ cách mạng Tôn Trung Sơn, và nhiều địa chỉ khác. Lý Phương Đức còn tham gia phân phát truyền đơn, treo cờ, dán biểu ngữ, tham dự míttinh, tuần hành thị uy…
Sau đó, Lý Phương Đức được tổ chức cử đi “vô sản hóa” tại xưởng sản xuất đèn pin, xưởng đóng giày cao su để vận động tổ chức công nhân.

Tháng 1/1927, Lý Phương Đức được Bác giới thiệu vào Đảng Cộng sản Trung Quốc và nhận thêm nhiệm vụ giao thông liên với những đầu mối, địa chỉ của ĐCS TQ.

12/1927, khi khởi nghĩa Quảng Châu nổ ra, bà đã cùng Lý Tự trọng tham gia vào đội liên lạc của quân khởi nghĩa.

4/1928 khi cuộc khởi nghĩa bị dìm trong bể máu, các học sinh Việt Nam trường Tôn Trung Sơn trong đó có Lý Phương Đức cũng bị đánh đập, tra tấn song không một ai hé nửa lời.

Sau đó bà đã tiếp tục theo học lớp chính trị do Lê Hồng Sơn phụ trách, giảng dạy theo chương trình của Bác và lớp học kết thúc tại Hồng Kông vào giữa năm 1928.

LÝ TỰ TRỌNG
Lý Tự Trọng tên thật là Lê Hữu Trọng (1914-1931). Là người nhỏ tưổi nhất trong số 8 đoàn viên cộng sản đầu tiên.

Lý Tự Trọng sinh ở Thái Lan. Bố anh là cụ Lê Khoan (tức Lê Hửu Đạt) sống ở xã Việt Xuyên huyện Thạch Hà tỉnh Hà Tĩnh là một nhà cách mạng. Cụ Lê Khoan đã sang Thái Lan để kiếm kế sinh nhai và đã gặp cụ bà là Lê Thị Sờm con một gia đình Việt Kiều cùng quê. Gia đinh anh Trọng là một trong những cơ sở cách mạng Việt Nam ở Thái Lan, đây cũng là nơi nuôi dưỡng cán bộ và là trường Quốc Ngữ của Hội Việt Kiều.
Khi ở Thái Lan, anh đã tham học tại trường "Hoa Anh Học Hiệu", trường do Chín Thầu (Bác Hồ) mở.
Năm 1926, anh được đoàn thể đưa sang TQ tham gia lớp huấn luyện do Bác Hồ tổ chức.Lý Tự Trọng là người thứ 8 được chính thức kết nạp vào
Đoàn Thanh niên Cộng sản TQ do đến năm 1929 anh mới đủ 15 tuổi.
Trong khởi nghĩa Quảng Châu 12/1927, lúc đầu Lý Tự Trọng và Lý Phương Đức tham gia vào đội liên lạc, nhưng sau đó Trọng xin cấp vũ khí và tham gia đội tự vệ công nhân trực tiếp chiến đấu.
Giữa năm 1928 Chính phủ Quốc dân Đảng bị khủng bố, cơ quan Tổng bộ Việt Nam Thanh niên Cách mạng Đồng chí Hội được dời ra Hương Cảng.
Trọng cũng rời Quảng Châu sang Hương Cảng làm công nhân ở bến tàu giúp các đồng chí ta nối đường dây liên lạc về trong nước và đi các nước.

5/1929, Lý Tự Trọng được ông Ung Văn Khiêm đưa về Sài Gòn hoạt động.

Ở Sài Gòn, Lý Tự Trọng làm giao thông liên lạc giữa Xứ ủy Nam Kỳ với Trung ương, giữ mối liên lạc với các chi bộ trong Thành ủy Sài Gòn và còn làm liên lạc giữa Xứ ủy với các Tỉnh ủy Gia Ðịnh, Mỹ Tho. Trung ương rất tin anh, giao cho anh bắt mối liên lạc với Ðảng bạn đến Sài Gòn liên hệ với Ðảng ta. Bên cạch đó, Lý Tự Trọng là người đầu tiên được giao nhiệm vụ xây dựng Đoàn TNCS ở Sài Gòn - Chợ Lớn. Thời gian này anh làm “cu-li” nhặt than tại cảng Sài Gòn.

Ngày 09/02/1931, trong buổi kỷ niệm một năm cuộc bạo động Yên Bái, Lý Tự Trọng đã bắn tên mật thám Lơ Gơrang và bị địch bắt, bị tra tấn hết sức dã man.

Anh bị kết án tử hình ở tuổi 17. Đứng trước máy chém, anh vẫn ngẩn cao đầu và hát vang bài Quốc tế ca. Thái độ bất khuất của anh khiến cả bọn cai ngục cũng phải kính nể mà gọi là "Ông nhỏ".

Lý Tự Trọng được coi là người đoàn viên thanh niên Cộng sản đầu tiên của Việt Nam.

hameok6