Hồi đó, Liên doanh mới thành lập, tất cả nhân viên chưa tới 20 mạng. Sau một loạt thủ tục nhận giấy phép, họp Hội đồng quản trị, bổ nhiệm các Giám đốc, thuê văn phòng tạm, tuyển những nhân viên đầu tiên …. Lu bu đủ thứ mất mấy tháng cho tới 1 ngày tất cả các Giám đốc mới có mặt tại VN. Vậy là có lịch họp BGĐ lần đầu tiên.

Nhận được lịch họp, tôi cũng hơi run. Trước tới giờ mình tham dự các cuộc họp giao ban của Công ty VN thấy toàn nói bậy chẳng ra làm sao, nhưng lần này với tụi Tây chắc phải đàng hoàng, ko thể để chúng nó coi thường. Vậy là tôi ngồi nguyên buổi chiều chuẩn bị cho cuộc họp ngày hôm sau. Nào là kết quả đã làm, nào là dự kiến cho Công ty trong mấy ngày tới, cho tương lai, nào là quan hệ đối nội, đối ngoại, nào là các chính sách, nội quy ban đầu … đủ thứ tùm lùm viết kín 1 trang A4. Lại còn tra từ điển xem lại tiếng Đức, tiếng Anh các từ chuyên môn …. Rồi nghĩ cách trình bày sao cho chúng nó hiểu …. Đủ thứ chuyện. Trong khi đó tôi liếc thấy mấy thằng Tây tụ tập trong phòng thằng TGĐ nói chuyện um sùm cả tiếng đồng hồ rồi kết thúc trong tiếng cười ha hả. Thôi thì kệ mẹ nó. Tụi nó chắc quen cách làm việc hiện đại rồi nên chẳng có gì phải chuẩn bị cả, còn mình phải ráng từng bước, từng bước thôi.

Hôm sau tới giờ họp. Tôi ngồi cùng 4 thằng Tây. Mở đầu. thằng TGĐ nói mấy câu chúc mừng BGĐ đầu tiên đã được hình thành và mời mọi người có ý kiến. Tôi lặng lẽ ngồi yên đợi tụi Tây nói trước xem cái “rơ” họp của chúng nó ra sao rồi “liệu cơm gắp mắm”.

Thằng đầu tiên phát biểu chĩa ngay vào tôi hỏi tại sao trang bị cho các GĐ điện thoại kiểu này mà không phải kiểu kia, tại sao máy vi tính lại thế này … Tôi nghe thấy hơi tức cười, nhưng cũng giải thích cho nó hiểu tình hình thực tế của nước mình và tình trạng ở văn phòng tạm cho tới khi xây nhà máy. Mấy thằng khác cũng lập tức ồn ào hỏi tôi đủ thứ nào là tại sao ghế mầu đen? Tại sao bàn quá nhỏ? Tại sao không đi dây điện thoại theo kiểu này? Tại sao? Tại sao? …. Đủ kiểu hết. Lúc đầu tôi còn cố lịch sự trả lời chúng nó, nhưng một hồi tôi bỗng sực tỉnh liếc nhìn thấy thằng TGĐ ngồi kế bên tôi hơi ngả người ra sau, miệng mủm mỉm cười không hỏi câu nào.

Ah, Đan Mạch chúng mày! Tôi bỗng hiểu ra, chúng nó coi mình chỉ là thằng sai vặt. Tôi bỗng thấy sùng lên. Nuốt cục tức vào bụng, tôi nói: Tất cả những gì tụi mày thắc mắc nãy giờ để con thư ký của tao trả lời. Còn nếu buổi họp chỉ có thế này thì lần sao tao cử thư ký đi thay, tao không có thời gian để làm những chuyện vặt vãnh!

Thằng TGĐ thấy vậy vội can thiệp: Thôi, hôm nay thế là đủ. Tao sẽ nói chuyện riêng với từng thằng trong BGĐ về công viếc sắp tới. Vậy là cuộc họp BGĐ đầu tiên chấm dứt.

Khi trong phòng họp chỉ còn lại tôi và thằng TGĐ, tôi nói: Ở bển, các BGĐ chúng mày họp chỉ nói toàn những chuyện như vậy à? Ở VN bọn tao đúng là có yếu kém hơn tụi mày về kinh tế và nhất là về quản lý, nhưng nhưng chuyện như thế này không phải để cho các GĐ nói trong cuộc họp. Tao đã hy vọng sẽ học được cái gì đó trong các cách quản lý của tụi mày, nhưng không ngờ tụi mày làm việc không bằng mấy thằng học nghề của tao trước kia. – Thằng TGĐ hốt hoảng: Tao xin lỗi, xin lỗi! Đây là vì hôm qua khi ngồi với nhau, tụi tao sợ ở VN tụi mày suy nghĩ khác có thể không hiểu những gì tụi tao sẽ đưa ra trong cuộc họp, nên hôm nay tụi nó mới như vậy, chớ tao không …

Không nghe nó nói hết câu, cục uất ức nãy giờ đã nuốt xuống nay bỗng trào lên cổ họng tôi. Đan Mạch chúng mày! Thì ra tụi mày không chỉ coi thường tao mà còn coi thường người VN tụi tao không biết gì! (Lúc này tôi mới hiểu: cuộc họp BGĐ thực sự đã được họp chiều hôm qua không có tôi!)

Tôi chìa tờ giấy chuẩn bị họp của tôi cho nó xem (tiếc rằng trong giấy tôi viết tùm lum bằng đủ thứ tiếng Việt, Đức, Anh) và nói: đây là những gì tao nghĩ sẽ bàn trong buổi họp hôm nay, chứ đâu phải như vừa rồi. Thằng TGĐ nhìn vào tờ giấy, luôn miệng xin lỗi rồi hứa sẽ không bao giờ có chuyện như vậy xảy ra nữa và xin tôi đừng báo cáo cho Hội đồng Quản trị, … v.v. và v.v.

Từ đó về sau, chuyện đó đúng là không bao giờ xảy ra. Nhưng riêng tôi không bao giờ quên buổi họp đầu tiên đó. Càng nghĩ tôi càng thấy tức và thấy nhục vì bị bọn Tây coi thường cả cái xứ mình chứ không chỉ riêng gì mình mình (giờ mới thấu hiểu nỗi nhục thuộc địa của các phụ huynh mình thời xưa!). Tôi đã chôn sâu câu chuyện đó vào lòng không nói cho bất kỳ ai biết cho tới 8 năm sau khi tôi chuẩn bị ra đi. Trong lúc bàn giao với thằng kế nhiệm, tôi kể cho nó nghe về buổi họp BGĐ đầu tiên và nói: Em là người đầu tiên nghe anh kể chuyện này. Bây giờ CTLD đã khác nhiều, chuyện đó chắc chắn sẽ không xảy ra, nhưng trong tâm tụi nó vẫn coi người VN mình chẳng ra cứt gì đâu. Em phải lựa đó mà làm việc với tụi nó sao cho không nhục danh dân VN mình!

PS. Thực lòng mà nói, sau này tôi đã học được rất nhiều cách điều hành 1 buổi họp BGĐ của tụi nó. Rất khoa học và rất có hiệu quả!

 ❧ ❀ ❧